donderdag 11 maart 2010

Groene boekje en Van Dale vs de Surinaamse media

Alle media in Suriname bezigen slecht Nederlands. Ook slecht Sranan trouwens, maar daarover een andere keer. Wat er door de radio schalt, op de televisie voorbij crawlt en door de schrijvende pers wordt neergepend, is hemeltergend.
 
Zo moet ik al enkele jaren aanhoren dat je bij Rossignol vlugklare slavinken kunt kopen die bestaan uit gekruide gehakt gerold in een lapje spek gerold in gekruide paneermeel die je heel even moet bakken om gelijk te kunnen smakken!
En in de moordende concurrentie tussen de meubelzaken hier te lande  wordt elke avond medelijdend tegen een broodje-gezond etende dame gezegd: ‘Wat een harde bankstel mevrouw?’ Waarop ze doodongelukkig kijkt vanaf haar Fred Flinstone bank.
Zo primitief is ook het taalgebruik; iedereen doet maar, schrijft maar en hangt de journalist of de omroeper uit. Vangt er geld voor maar maakt* geen moeite om zich te scholen. Iedereen dreift* maar op parate kennis opgedaan in de zesde klas van de lagere school.
Vooral de kranten maken er een puinhoop van. En wat doet de lezer? Niets, absoluut niets. We betalen met klinkende munt voor wat stukken krantenpapier met teksten in Nederlands dat in geen enkele categorie onder te brengen is. En hou jezelf niet voor de gek: Surinaams-Nederlands is iets anders.
Als je Nederlands bezigt moet je zorgen voor een correcte spelling. Wanneer ik elke zaterdag moet lezen dat ik met een steiltang mijn haren steilvol in een superglad stijl kapsel kan stylen, dan reizen* mij de haren te berge en wil ik onmiddellijk de krant weggooien (of is het onmidelijk?).



Of wanneer ik in de krant van 11 maart 2010 in een artikel over de Kathedraal lees dat er een heuse gedenkboek uitkomt, dan denk ik: Tye pôti. De schrijfster meldt verder dat de stichting opzoek is naar meer, zoals foto’s van een priesterweiding.
Mi Gado, mi Masra, mi Jezus! Zie je het al voor je: allemaal priesters in de wei, in hun schone witte habijten (habeiten) op hun knieën aan het bidden voor de ontspoorde media: ‘Heer vergeef het hun niet, want zij behoren te weten wat ze moeten doen. Zij moeten meer lezen, Heer. Reken het hun vooral aan, Heer, want hun Word-programma heeft een spell-check. Open de ogen van hun eindredacteur en hun corrector, Heer, geef ze levend water zodat ze de modder uit hun dichtgekleefde ogen kunnen wassen.’


Ik hoop van ganzenharte (echt waar, DWT november 2009) dat de Heer niet stiekem zijn I-pod aandoet en niets hoort. Want Hij heeft ons het woord gegeven en het woord wordt vertrapt.
Zelfs een goed in het pak zittende minister slaat soms wartaal uit (OK, sorry, altijd). Hij beloofde voor de zoveelste keer iets te doen aan de snelheidsduivels: ‘Ze mogen uitkijken, die mannen die gasplank rijden, er komen maatregelen.’
 En dan die uitermate charmante jonge minister die zijn zinnen doorspekt met Engelse woorden. Hij wil zich committen om together met alle stakeholders ervoor te zorgen dat de trade market op short term over community partnerships gaat negotiaten en alles zo snel mogelijk gaat implementen. Dan denk ik: ‘Ey PA, zeg wat je bedoelt, no!’
En wat te denken van al die achterbanden die uit de ether rollen met de verkiezingen in zicht. De poorzitter van de Assemblee spreekt over niets anders: in elk interview en op elk podia* gaat hij prat op zijn loyale achterband die hem minimaal tien zetels moet opleveren. En hij doet geen water in zijn dawet, de andere partner dringt zijn orgeade ook het liefst onverdund, dus: den man prati!
Ook oom Lonnie heeft het klaargespeeld om al zijn achterbanden in één richting te laten rollen. Er rijden een lo auto’s rond die hem op hun gele bere in grote zwarte letters tot koning van Marowijne uitroepen. (ik ka kelijk opzoeken in Kroene Boekje of het woord voor vorst keen goning is).
Het is een trieste zaak. Laatst vroeg Karin waar het heen moet. Ze vond de manier waarop vooral de media omgaan met de taal, een teken van verval. Inderdaad: als we ons niet de moeite getroosten om beroepshalve correct te zijn in ons taalgebruik, zijn we slechts enkele stappen verwijderd van totale destructie.

Gaan we leidzaam toekeiken hoe ons taalgebruik naar de afgrondt gleidt?

* Zelf de spelling controleren. 

7 opmerkingen:

  1. Claudett! Heerlijk!
    ik zocht al iemand om dit voor me te schrijven hahah thank you my brother(a la lovelace)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. nou Claudett, je slaat de speiker op de kop; het is ten schreien uit, baar slecht! ik doe zelf maar5 heel sporadisch nog aan Nederlanstalige verslaggeving en die ene keer dat ik het MOET doen ben ik zo bang, omdat ik al mn D-tjes en T-tjes kweit ben. het is niet anders in het Caribisch gebied met part-time tuinmannen die ineens een pen leren vastgrijpen en zichzelf tot journalist verheffen (en het vak neerhalen). geen basis journalistieke opleiding genoten, snappen geen snars van t vak, worden te snel te arrogant om te overwegen om zich bij te scholen en hebben dan nog de durf om hun naam bij hun geschreif te zetten. den schaamteloze beeste ... wel blij om te zien dat een veteraan als jij t aan de kaak stelt ... lezen ze blogs? zullen ze de jouwe en schaamte vinden en voor eens en altijd nou eens ophouden met te denken dat ze alle weishijd in pacht hebben? i hope so!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste M (I'm just guessing, am I right?),
    1 jaar journalistiek en men wordt aangetrokken door radio of krant, klimt binnen 1 week van rechtbankverslaggever op tot verzorger van actualiteitenprogramma's en heeft met de juiste glimlach of de juiste push-up BH al snel de functie van redacteur of - erger nog - eindredacteur. When money talks, common sense walks!
    En al je kritische bent, dan ben je algauw 'lastig', en we willen allemaal peoplepleasers zijn, nietwaar?
    Echt, den schaamteloze beeste, den waka e teki sma moni, dan den no e du neks!Dan den wani bro mi froyti,tuut tuut tuut!
    Te gierig om een abonnement op het e.o.a. te nemen en gebruiken het internet (van hun baas) alleen maar om te chatten of naar porno te kijken!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. oh stond ik er als "anoniem?" lijkt bijna mysterieus op een pseudoniem van een bobo he.

    anyway, een jaar journalistieke opleiding etc hoeft niet erg te zijn als je maar gezegend bent met gezond verstand, een goede dosis onbevredigbare nieuwsgierigheid, rauw maar kneedbaar talent, de juiste instelling en het bijhorende non-9-to-5 kakakter hebt, en ook nog openstaat voor opbouwende (en soms kijharde) kritiek en andere weise lessen des levens (je hebt me aangestoken) dan kan je t nog ver schoppen tussen de hooggeschoolde professionals van dit vak.

    ik gebruik mezelf niet graag als voorbeeld van hoe t kan, maar ik heb ook maar een jaar AHKCO kunnen doen, maar daar heb ik t niet bij gelaten; ik leerde al vroeg dat je wel je duik angsten moet overwinnen, wil je het onderste uit de kan halen.
    en a tya mi fara boi. en mi e go ete.

    maar jammer baja, wan lo fu den, baka wan yari den denk den de, omdat den fesi k'a TV wan tu lesi. ze zijn te gauw tevreden, den schaamteloze beeste!


    een vriend van me zei eens "no award is as pleasing as one awarded by your peers". jammer genoeg weten de meeste "peers" in de hedendaagse journalistiek zelf niet veel beter. je kan je alleen maar aan iemand optrekken als die persoon ook echt superieur is, maar hoe kan een oudere hond een jongere leren blaffen, als die ouwe hond zichzelf kat waant?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Je hebt gelijk: de opleiding is een opstap en als jezelf niet schoolt en blijft scholen, i no o doro!
    En je mag trots zijn: je hebt wat van jezelf gemaakt. Mooi gezegde: dat van die ouwe hond en die kat. Nooit eerder gehoord.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Aw, je hebt gelijk Claudett! Het doet pijn aan mijn ogen.

    BeantwoordenVerwijderen